Wat is eigenlijk de bedoeling van onderwijs? Interview met Claire Boonstra

Tekst: Mirjam Kuggeleijn
Dit interview is gedeeltelijk gepubliceerd in het artikel  'Trends en ontwikkelingen in (groen) onderwijs' in de Groene Monitor 2020. 

Haar passie voor onderwijs begon toen ze zich realiseerde dat onze samenleving in transitie is. Hoe gaan we alle veranderingen vormgeven? Hoe lossen we de toenemende tegenstellingen op? Door bij de wortel te beginnen: de vorming van jonge mensen. Claire Boonstra: “Het zaadje voor ontwikkeling wordt geplant in je jongere jaren en daarmee voor belangrijke mate in het onderwijs. Het huidige systeem is echter heel erg gebaseerd op een programma. Met een urennorm, vaste schoolvakanties en examens. We hebben een soort sorteermachine gecreëerd, die stuurt op een zo hoog mogelijk resultaat. Maar is dat wel het effect dat we willen?”

‘Wat is eigenlijk de bedoeling van onderwijs?’

Onderwijsbelofte

“Ik heb aan duizenden mensen gevraagd wat de onderwijsbelofte zou moeten zijn aan onze kinderen. Eigenlijk is iedereen het in essentie met elkaar eens. Het gaat om drie dingen: leren ontdekken wie je bent en waar je voor staat,  samen het leven leren en samen leren leven én eigenaarschap leren nemen over je eigen leven en de samenleving waarnaar we streven. Kort samengevat: het welzijn van het individu, de samenleving en de planeet. Wat heeft het leven (jouw leven) nodig? Eigenlijk zou dus al het onderwijs groen moeten zijn”, lacht Claire. “Dit verhaal, dat wat we in essentie allemaal willen, zou ons ook weer kunnen verbinden. Verbinding die hard nodig is om samen verder te komen in deze onrustige wereld.”

Als we het zo eens zijn, wat staat er dan in de weg? Claire Boonstra: “Schoolteams noemen zaken als het systeem, de regels en dat anderen het niet snappen. Of dat men het lastig vindt om gewoontes op te geven, of het simpelweg eng vinden om het oude los te laten. Gelukkig zijn er al allerlei onderwijsvormen die laten zien dat het, ook in het huidige systeem, anders kan. Of kijk naar de corona-crisis. Door bittere noodzaak moesten we in korte tijd een andere vorm zoeken om toch zinvol onderwijs te kunnen geven. Er is toen ineens heel veel mogelijk gebleken inclusief andere (digitale) lesvormen of zelfstudie. Dat werkt voor veel leerlingen heel goed, voor anderen niet. We moeten veel meer toe naar een meer gepersonaliseerde vorm van onderwijs.” 

‘Het gaat om LEVEN. Eigenlijk zou al het onderwijs groen moeten zijn’

Meerdere vakgebieden

Boonstra is ook een groot voorstander van multidisciplinair opleiden: “Toen ik mijn studie Civiele Techniek volgde aan de TU Delft, wilde ik dolgraag het vak ‘Intercultureel Bewustzijn’ volgen. Veel weg- en waterbouwprojecten vinden immers in verre buitenlanden plaats. Maar dat kon niet binnen mijn studie, paste niet in het curriculum. Het is bekend dat mensen die in verschillende vakgebieden kennis en ervaring hebben, veel waardevoller en creatiever zijn en vaker bijdragen aan doorbraken op een vakgebied. Gelukkig hebben studenten tegenwoordig meer te kiezen. We moeten ons niet laten beperken hierin. Techniek, creatieve vakken, biologie. Uiteindelijk is alles met elkaar verbonden; dat bewustzijn is er al meer in het groene domein.

Ontwikkelingen steeds sneller

“Uiteindelijk moeten we ons steeds de vraag stellen: waar doen we het voor? Ontwikkelingen gaan zo snel, vooral technologische. Dat kun je niet in het keurslijf gieten dat het ons onderwijssysteem nu is.  Natuurlijk moeten we verantwoordelijk worden gehouden voor goed onderwijs. Maar we moeten ophouden met elkaar af te rekenen op het resultaat van een systeem dat niet meer voldoet.”