(Foto Shutterstock, tekst Jan Nijman, Groen Kennisnet)
Op 8 april organiseerde Praktijkcluster Dier en Praktijkcluster Agro van CIV Groen en de Kennismakelaar Opleiden Melkveehouderij een eerste webinar uit een reeks van vier webinars over de veranderingen in de veehouderij en de akkerbouw. Bij de toepassing van kringlooplandbouw zul je toe moeten naar een systeem waarin je maatschappij, akkerbouw en veehouderij meer met elkaar verbindt. Docenten zullen daar een rol in moeten spelen, zo legt Cor Duim van praktijkcluster Dier van het CIV Groen uit. Nu zijn het vaak nog gescheiden werelden, dat moet anders. Daarom worden er voor veehouderij en akkerbouwdocenten vier kringloopbijeenkomsten georganiseerd: twee webinars en twee teams-sessies.
Tijdens de eerste bijeenkomst, die geleid wordt door Heleen Lansink, presenteert hoogleraar Imke de Boer van Wageningen University de voedselvisie 'Re-rooting the Dutch food system'. Melkveehouder Frank Post vertelt over zijn ervaring in de samenwerking met akkerbouwbederijven.
Milieugebruiksruimte
Hoe ziet een regeneratief en gezond voedselsysteem in 2050 eruit? Dat was de kernvraag van de Food Systems Vision Prize, uitgeschreven door de Rockefeller Foundation vorig jaar uitschreef. Het was aanleiding voor het team van Wagenings hoogleraar Imke de Boer om een voedselvisie 'Re-rooting the Dutch food system' te ontwikkelen waarmee ze een voedselprijs wonnen. De Boer legt aan de hand van die visie uit hoe de akkerbouw en veehouderij in de toekomst zich kunnen ontwikkelen.
Om de contouren vast te stellen, zul je eerste een aantal vragen moeten beantwoorden. De ruimte is beperkt. De ruimte in Nederland wordt gebruikt voor landbouw, voor natuur, voor woningen, bedrijventerreinen of andere bestemmingen. Je zul eerst moeten bepalen land en hoeveel water je mag gebruiken voor de landbouw. Hoeveel emissies van broeikasgassen, nutriënten of andere stoffen mag je hebben? En welke biodiverisiteit wil je behouden? Je zult eerst de beschikbare milieugebruiksruimte moeten bepalen, zo legt ze uit. Daarnaast moet je vragen beantwoorden over hoe je als maatschappij voedsel wilt produceren. Hoe kijk je aan tegen diergezondheid en dierenwelzijn bijvoorbeeld. Pas als je dat weet, kun je een eerlijke handelingsruimte vaststellen waarbinnen je voedsel produceert. Je moet grenzen vaststellen, zegt ze, en circulair denken is daarbij essentieel.
Verdienmodel
In de visie zijn zes beelden uitgewerkt over hoe de akkerbouw en veehouderij er uit kunnen zien. Vruchtbaar land moet je daarbij niet gebruiken voor de productie van veevoer, maar voor plantaardige producten die je gebruikt voor humane voeding. Dat kan in mengteelten waarbij je ook gebruik maakt van geavanceerde slimme technieken of drones bijvoorbeeld. De reststromen die ontstaan, kun je vervolgens gebruiken als veevoer. En wil je kringlopen sluiten, dan zul je ook menselijke uitwerpselen moeten hergebruiken als meststof. De hoeveelheid reststromen bepaalt in een gesloten kringloop hoeveel dieren je kunt houden. De Boer heeft uitgerekend dat ongeveer in zo'n systeem een derde van de eiwitten van dierlijke oorsprong kan zijn. En je kunt dan ongeveer de helft van de huidige hoeveelheid dieren houden. Voor de jongste generatie ligt er een uitdaging. Daarbij is een goed verdienmodellen een belangrijk aandachtspunt. Pas als er een goed verdienmodel in beeld komt, willen studenten of boeren wel bewegen, zo blijkt uit onderzoek 'Het verdienmodel is absoluut essentieel,' benadrukt De Boer, 'anders lukt het niet'. In het tweede deel van de webinar maakt Frank Post, melkveehouder in het Drentse Nieuweroord, duidelijk hoe je kringlooplandbouw gestalte kunt geven door samen te werken met akkerbouwbedrijven. Post heeft een bedrijf met 60 hectare grond: 140 koeien en 75 stuks jongvee. Voor Drenthe best intensief, zegt Post. Voor een goede bedrijfsvoering werkt het al twintig jaar samen met enkele akkerbouwbedrijven in de directe omgeving. Het begon met de vraag 'Heb je koeienmest over?' Vervolgens ging hij op meer manieren samenwerken: grondruil. Hij neemt stro af voor zijn koeien. Akkerbouwers telen voedergewassen of tussenteelt met Italiaans raaigras of rogge. Bij die samenwerking is het essentieel goede afspraken te maken, zo legt Post uit: Wat het je aan elkaar? Wie draagt het rsiscio? Je moet samen stil staan bij indirecte kosten en opbrengsten. Zo kun je grasland mee laten draaien in het vruchtwisselingsschema van een akkerbouwer, maar bezwaar is dat dit ten koste gaat van het organische stofgehalte in de bodem. Voor een volledige kringloop zou Post zo'n 33 hectare land extra nodig hebben, wil hij de 2 kilo krachtvoer per koe die uit het buitenland komt, vervangen door eiwitrijke voedergewassen: veldbonen, mais, tarwe, gerst. Post vindt dat docenten moeten laten zien hoe samenwerking tussen akkerbouwers en veehouders plaats kan vinden. Laat studenten naar bedrijven gaan waar de samenwerking al plaatsvindt. Meer informatie
Samenwerking
Volgende bijeenkomsten
Meer lezen?
Abonneer je dan op onze Nieuwsbrief. Je ontvangt elke maand een selectie van de nieuwste ‘Groen in Actie’ verhalen, nieuws en events.
mede mogelijk gemaakt door:
CIV Groen Praktijkcluster Dier en Praktijkcluster Agro
Meer lezen?
Abonneer je dan op onze Nieuwsbrief. Je ontvangt elke maand een selectie van de nieuwste ‘Groen in Actie’ verhalen, nieuws en events.
