Proefboerderij De Marke: kansen voor het onderwijs

Tekst en foto's: Kirsten van Valkenburg - Foto bovenin: Shutterstock

De Marke heeft een uitgebreide database met gegevens uit een breed palet aan onderzoeken, zoals ammoniakemissie en bodemvruchtbaarheid. De Marke houdt zich al lang bezig met natuurinclusieve landbouw, een term die pas sinds kort bekend raakt in Nederland. Daarmee is De Marke een voorloper op de visie van het Ministerie van LNV.

Carel de Vries en Jan Eggink namen op persoonlijke titel het initiatief om gesprekken te starten met WUR om De Marke te laten overgaan in boerenhanden.

Belangrijke partner voor groen onderwijs

Al die jaren waren er ad hoc studenten van WUR betrokken bij het uitvoeren van onderzoeken op De Marke. Het is de bedoeling, vertelt initiatiefnemer Carel de Vries, dat dat straks anders is. “We willen meer van betekenis zijn voor het veehouderijonderwijs in Nederland.”

In de visie van het ministerie van LNV moet de landbouw in Nederland zich ontwikkelen tot kringlooplandbouw, natuurinclusieve landbouw draagt hier aan bij. Onderwerpen waar onderzoekers op De Marke zich al lange tijd mee bezig houden. Er is veel kennis. Carel de Vries: “Het onderwijs heeft een uitdaging om studenten op te leiden in kringlooplandbouw. Wij kunnen hen daarin ondersteunen.”

De visie voor De Marke is dat het bedrijf zich ontwikkelt van de huidige proefboerderij tot een innovatieboerderij waar studenten een herkenbare rol spelen. Om die visie vorm te geven, zijn er ver gevorderde, positieve gesprekken met Aeres Hogeschool Dronten, Zone.college en WUR. Er wordt ook gesproken met Van Hall Larenstein, Saxion Hogeschool en Aeres MBO. Gesprekken met dezelfde intentie, maar in een minder ver stadium.

De verwachting is dat er in de toekomst veel dynamiek vanuit het onderwijs op De Marke plaatsvindt. Carel de Vries droomt al hardop: “Een wild idee, maar laat mbo-studenten verantwoordelijk zijn voor de opfok van het jongvee van De Marke. De studenten leren in de praktijk. Hoe mooi is dat?”

De Marke mag niet verloren gaan

Het idee om De Marke over te laten gaan in boerenhanden, ontstond twee jaar geleden. Het project ‘Koeien en kansen’, waar De Marke een belangrijke rol in speelt, loopt op verzoek van het ministerie van LNV. Iedere vier jaar besluit het ministerie of zij doorgaan met dit project of niet. Toen het einde van de vierjarige cyclus in zicht kwam, ontstond er vrees dat WUR het mogelijke eind van dit project zou aangrijpen om De Marke te verkopen. Een vrees mede gevoed door het afstoten van meerdere proefboerderijen door WUR in de afgelopen jaren.

 Carel de Vries: “Dat zorgde ervoor dat de vraag kwam: ‘Als het project ‘Koeien en kansen’ stopt, is er dan nog bestaansrecht voor De Marke als proefboerderij van WUR? Of gaat de proefboerderij verloren?’ Boeren uit de regio vonden dat dit niet kon gebeuren.”

Want juist nu liggen er complexe vraagstukken voor boeren. Het ministerie vraagt om een ontwikkeling naar kringlooplandbouw. Onderzoek en onderwijs is daarbij hard nodig. Carel de Vries: “De sector moet kunnen sturen op onderzoek. En zich er verantwoordelijk voor voelen. Dat werd steeds minder door wegvallen van financiële bijdragen voor onderzoek én door sluiting van proefboerderijen. Dan moet je onderzoek op een nieuwe manier vormgeven. En waarom niet met behulp van een coöperatie, alom bekend in boerenland?”

De coöperatie

Carel de Vries en Jan Eggink voerden de gesprekken met WUR. Ook organiseerden ze informatiebijeenkomsten voor melkveehouders. Inmiddels staan De Vries en Eggink er niet meer alleen voor. Vier betrokken veehouders vormen nu samen met hen het bestuur van de coöperatie.

Het idee om De Marke over te laten gaan in een boerencoöperatie is door melkveehouders goed ontvangen. Er zijn intentieverklaringen van veehouders die willen participeren in de coöperatie. De leden leggen een bedrag in voor het benodigde kapitaal. De coöperatie wil 7 ha grond, de bedrijfsgebouwen met inventaris en het erf overnemen. De overige grond wil de coöperatie pachten van WUR. De Vries: “Natuurlijk zijn alle melkveehouders die boeren op zandgrond welkom bij de coöperatie, niet alleen uit de Achterhoek.  Maar ook toeleverende bedrijven, denk aan veevoederfabrikanten, en onderwijs zijn van harte welkom als lid. Dat geldt ook voor overheden zoals provincies en gemeenten. Samen behouden we De Marke als proefboerderij!”