Pixelfarming: elk plantje een vierkantje

Foto's en beeldmateriaal: Kirsten van Valkenburg & Pacht je Pixel

Simone Koekkoek vertelt: “Er is een transitie nodig in de landbouw. Een transitie naar meer biodiversiteit, naar een beter grondgebruik. Naar een landbouw die minder belastend is, maar wel met behoud of stijging van opbrengst. We zien veel monocultuur binnen de tuin- en akkerbouw, hele percelen met hetzelfde gewas. En de innovaties die er zijn, vinden vooral plaats binnen die monocultuur. En dat is volgens ons niet het antwoord op de problemen.”

Pixelfarming: van concept naar werkelijkheid

Volgens Simone en de drie andere initiatiefnemers is pixelfarming wel een antwoord. Bij pixelfarming worden veel verschillende gewassen geteeld op een perceel. Het perceel is verdeeld in kleine vierkantjes van 10 bij 10 cm. In ieder vakje staat één plant. Een zelfrijdende robot verzorgt het gewas en consumenten in de regio zijn afnemers. De associatie van de vierkantjes op het perceel met pixels op een beeldscherm leverde de aansprekende naam pixelfarming op.

Om van het concept pixelfarming werkelijkheid te maken, kochten de vier initiatiefnemers een boerderij in Noord-Brabantse Almkerk. Daar startten ze Campus Almkerk, een innovatiecentrum voor landbouw en duurzaamheid. Op die plek gingen ze van start met pixelfarming.

Van het land naar het bord

Bij pixelfarming is het doel een gezonde akker, meer biodiversiteit en het creëren van een korte keten. Zo werkt het: de klant bestelt online op Pacht je Pixel een gerecht, zoals hutspot. De benodigde plantjes gaan de grond in: wortels, aardappels en uien. “In ieder vierkantje één plant is natuurlijk voor sommige gewassen niet haalbaar”, glimlacht Simone. “Die aardappel krijgt echt wel meer ruimte, minimaal negen pixels.” De klant krijgt regelmatig updates over ‘zijn’ planten via een app en ziet zo hoe zijn voedsel groeit. Alle gewassen worden geteeld zonder gebruik van kunstmest en chemische gewasbescherming.

"De vraag van de consument bepaalt wat er geteeld wordt"

Bij ieder gerecht betaalt de klant ook voor een aantal algemene pixels. Daar groeien kruiden en (eetbare) bloemen die de consument ook kan bestellen. En in de algemene pixels groeit  groenbemester om het land weer gezond achter te laten. Met al deze verschillende gewassen zorgt pixelfarming voor de nodige biodiversiteit. Nu al zijn de eerste resultaten te zien: het perceel op de campus trekt veel vogels en insecten aan. “En we zien de conditie van de grond verbeteren”, vertelt Simone.

Als de planten zijn geoogst, worden de producten diezelfde dag nog in de keuken van de campus verwerkt: schoonmaken en verpakken. Meteen daarna gaat het pakketje naar de klant, die ’s avonds de hutspot op zijn bord heeft die ’s ochtends nog op het land stond.

Samenwerken als sleutel tot succes

De pixelboeren werken samen met anderen om hun ideaal waar te maken. “Wij kunnen dit niet alleen”, zegt Simone. “Samenwerken met anderen is echt een belangrijke bouwsteen binnen ons concept.”  Daarom is er de campus, waar werkruimtes zijn voor betrokken bedrijven. Zo ontwikkelden ze samen met het bedrijf Idea-X de zelfrijdende robot die de gewassen verzorgt. Idea-X is een bedrijf dat technologische oplossingen biedt.

"We geloven in samenwerken. We delen alles en we zijn transparant"

Simone legt uit: “Boeren zonder kunstmest en zonder bestrijdingsmiddelen is per definitie al arbeidsintensief. En dan die hoeveelheid verschillende gewassen bij pixelfarming. Hoe ga je bijhouden wat waar staat? En hoe stuur je dan je medewerkers aan?” Als antwoord op die vragen ontwikkelden de pixelfarmers de robot. Simone vertelt verder: “We kunnen op pixelniveau de robot aansturen. De technieken waren er al, we moesten het verfijnen en toepasbaar maken voor onze situatie.”

Robot One wordt steeds nog doorontwikkeld

Stap voor stap

De zelfrijdende robot heet Robot One, heeft tien armen en rijdt op zonne-energie. Robot One is nog in ontwikkeling, iedere dag vinden er verfijningen plaats. Simone vertelt enthousiast over Robot One: “We hebben de robot geleerd hoe de verschillende gewassen eruit zien. Dat gaat goed, maar hij is nog steeds aan het leren. En studenten van Avans hogeschool hebben planterkoppen voor op zijn armen ontwikkeld. Tot nu toe zetten we Robot One in voor onkruidbestrijding, maar straks kan hij ook gaan planten. Weer een stapje verder.”

En zo gaat het met alles bij Campus Almkerk. Simone legt uit: “We nemen kleine, concrete stappen, we zijn van het doen. Dat is onze manier van werken. En dat is ook waarom het een succes is, denk ik. Dat is waarom bedrijven, organisaties en consumenten aansluiten.” En die organisaties en bedrijven zijn uiteenlopend: van het Brabants Landschap tot een bedrijf in geschenkpakketten. Van een lasbedrijf tot een bedrijf als Hak.

Pixelfarming en onderwijs

De initiatiefnemers werken ook samen met onderwijsinstellingen. Van praktijkonderwijs tot WUR (Wageningen University and Research), alle niveaus zijn betrokken bij pixelfarming.

"We doen dit voor de jongere generatie, hoe eerder zij betrokken zijn, hoe beter het is."

Er zijn stagiaires die meewerken op de campus, maar ook studenten die meedenken en meewerken bij verschillende ontwikkelingen binnen pixelfarming. De groene opleidingen zijn betrokken, maar ook technische en economische opleidingen. “Bij groene innovaties heb je ook anderen nodig, van buiten de groene sector”, stelt Simone.

Verder is er nauw contact met de WUR  die onderzoek doet naar pixelfarming op het eigen terrein. Beide partijen wisselen ervaringen en gegevens uit. 

Bijscholing voor vmbo-docenten

Simone verzorgt samen met één van haar collega’s een bijscholing voor vmbo-docenten. De docenten komen een dag naar de campus. In die dag leren de docenten over het concept pixelfarming. En natuurlijk komt aan bod hoe de docenten deze kennis didactisch kunnen vertalen naar het lesprogramma. Zo kunnen vmbo-leerlingen kennismaken met pixelfarming. “Dit alles doen we voor de jongere generatie. Zij moeten het straks gaan doen. Hoe eerder zij betrokken zijn, hoe beter het is”, aldus Simone.

Meer lezen?

pixelfarming.eu

proofyourfuture.com