Mbo pakt regie bij Brabantse voedseltransitie

Tekst: Kirsten van Valkenburg
Foto’s: Yuverta, uit privécollectie & Shutterstock

Dit artikel verscheen eerder in: H@P Magazine

Kennispact MBO Brabant nam het initiatief voor Beet!, dat staat voor Brabant eet. De Brabantse mbo’s zijn in the lead: Yuverta, Curio, Summa College en Koning Willem I College. Gerty: “Ik vind het zo mooi dat nu eens de mbo’s voorop gaan. Dymphy: “Niet gek trouwens, want in de Brabantse agrifoodsector is zo’n 80% van de werknemers mbo-opgeleid.” Ongeveer 50 bedrijven, de hogescholen HAS green academy, Avans Hogeschool, Fontys en provincie Brabant zijn aangesloten.

"Mbo en leven lang ontwikkelen bewegen naar elkaar toe"

Learning communities

Er zijn zeven learning communities binnen het meeting point, waarin docenten en bedrijven samenwerken. Deze communities werken rondom thema’s in het voedselsysteem, zoals ‘industriële voedselproductie’, ‘duurzaam bodembeheer’ of ‘innovatieve teelt’. Elke learning community verkent samenhang en innovaties binnen het eigen thema.

Zo ontdekte de learning community ‘voeding en zorg’ al snel dat er in ziekenhuizen en verpleeghuizen behoefte is aan voedingsassistentie. Verpleegkundigen hebben te weinig tijd en kennis over gezonde, duurzame voeding die de patiënt of bewoner ondersteunt. Het idee voor een nieuwe mbo-cursus is geboren. En dan blijkt dat een voedingsassistent in het ziekenhuis andere competenties nodig heeft dan die in het verpleeghuis. Gerty: “Mooie bijvangst! Docenten krijgen een bredere blik.” De learning community is nu aan het onderzoeken hoe ze deze verschillende competenties in één cursus kunnen samenbrengen. En die cursus krijgt zowel in het BOL-onderwijs van het mbo een plek als in trainingen van huidig personeel. “Mbo en leven lang ontwikkelen bewegen naar elkaar toe.”

"Het geheim voor succes: bij de onderwijsteams starten, en dan met de bedrijven in de regio waarmee onderwijsteams al contact hebben"

Gerty van den Bosch-Habraken

Onderwijsteams als startpunt

Dymphy is stellig over de succesfactor van het meetingpoint. “Dat we bij de onderwijsteams zijn begonnen. En in aanvang klein starten, met de bedrijven in de regio waarmee onderwijsteams al contact hadden.” Daarna kwam de eerste vraag: wat speelt er rondom jullie thema?” Zo gingen docenten met elkaar op stap naar Campus Almkerk en het Praktijkcentrum voor Precisielandbouw. Zelf ervaren wat precisielandbouw is: hoe werk je met een robot op het land, hoe vlieg je met een drone, welke data kun je daarmee verzamelen? Dymphy: “En vanuit de verkenning kwam in elke learning community de vraag: wat gaan we met elkaar oppakken?”

Dymphy Kees

Natuurlijke groei

Beet! is nu in de fase dat learning community’s op een natuurlijke manier uitbreiden. Gerty: “De learning community ‘korte keten’ heeft het idee om een eetlokaal op te zetten. Boeren kunnen daar hun eigen producten ontwikkelen en voorleggen aan consumenten. Daar moet dan ook de opleiding horeca bij! En er is kennis nodig over bijvoorbeeld voedselkwaliteit en etikettering. Dan zoeken we ook op die onderwerpen naar de juiste opleiding om aan te haken.” Dymphy: “In alle learning community’s werken we inmiddels multidisciplinair en met verschillende onderwijsniveaus. Zo werken in het open innovatiecentrum DAB (Delta Agrifood Business) de studenten van de opleidingen laboratorium, teelt en horeca van Curio samen met studenten van HAS green academy en bedrijven uit de regio. Zij doen onderzoek naar onder andere de eiwittransitie en duurzame voedselverpakkingstechnieken en -materialen.

"Docenten en bedrijven zijn ontzettend enthousiast, het geeft hen zoveel voldoening"

Meerwaarde voor de toekomst

De RIF-subsidie waardoor Beet! mogelijk is, loopt nog tot medio 2026. En daarna? Dymphy is optimistisch: “Ik ben er van overtuigd dat wat Beet! nu aanjaagt, blijft bestaan. Omdat alles wat we ontwikkelen heel concreet is: een spel, een module, een opleiding. Maar vooral omdat docenten en bedrijven ontzettend enthousiast zijn. Het geeft hen zoveel voldoening!” Maar Dymphy is ook realistisch: “Het probleem is natuurlijk geld, dus bedrijven moeten blijven investeren. En het onderwijs moet bedrijven blijven ondersteunen met opleiden.” Dymphy en Gerty zien de spagaat waarin het onderwijs zich nu bevindt als grootste struikelblok naar de toekomst. “De focus binnen scholen ligt op de vertrouwde manier van werken, door de huidige financieringswijze en de beoordeling vanuit de Onderwijsinspectie. Tegelijkertijd zien we dat het essentieel is om te investeren in het onderwijs van de toekomst. Hoe zorg je voor ruimte voor docenten en opleidingsmanagers om los te komen van het oude, zodat zij hun financiën, tijd en energie kunnen investeren in innovatief onderwijs?”

Doe mee met het Beet!-spel

Op dit moment ontwikkelt meetingpoint Beet! een fysiek spel om relaties in het voedselsysteem zichtbaar te maken. Het wordt een bordspel in megaformaat, dat je met ongeveer twintig personen speelt. Iedere deelnemer neemt een rol van een partner uit het voedselsysteem en staat zo in de schoenen van de boer, de supermarkteigenaar of de consument. Dan volgen er opdrachten, dilemma’s, beslissingen. Deelnemers zien het effect van hun beslissingen op anderen in het voedselsysteem. Na afloop volgt een gesprek met de deelnemers met als doel bewustwording. Wat is mijn plek in dat systeem? Welke keuze heb ik om het duurzamer te doen?” Op dit moment wordt een prototype van het spel ontwikkeld, waarmee Beet! de boer op gaat. Dymphy Kees, programmamanager van Beet: “We zijn op zoek naar investeerders, zodat het spel er ook echt komt.” Enthousiast: “Dan is het straks voor iedereen beschikbaar, ook buiten Beet!” 

Interesse om te investeren? Neem contact op met d.kees@yuverta.nl

Studenten spelen een prototype van het spel