Tekst: Kirsten van Valkenburg
Franke Remerie wilde iets doen en niet blijven praten als het gaat over herstel van biodiversiteit en afwisselend landschap. En dus kwam de coöperatie ‘Land van Ons’. De leden van de coöperatie leggen kapitaal in waarmee de coöperatie percelen cultuurgrond aankoopt. Samen met de boeren op deze percelen kiest de coöperatie voor een manier van boeren die moet leiden tot meer biodiversiteit en een afwisselend landschap. Land van Ons zocht contact met universiteiten voor langjarig onderzoek op hun percelen. Wageningen University and Research en de Universiteit Leiden staan in de startblokken."
Aandacht voor biodiversiteit op cultuurgrond
Uitgangspunt van de coöperatie is dat ook op cultuurgronden aandacht moet zijn voor herstel van biodiversiteit, niet alleen in natuurgebieden. Voordat schaalvergroting en specialisatie zijn intrede deed in de landbouw was er meer biodiversiteit op deze gronden. Ook het landschap is veranderd door schaalvergroting: afwisselend landschap is vervangen door grote productievelden. Met de aankoop van percelen wil de coöperatie dit tij keren. De coöperatie heeft nu drie percelen aangekocht: in Hooghalen, Oud Ade en Lettele. Aankoop van percelen in Friesland en Brabant zijn in voorbereiding.
De opvatting van Land van Ons is dat burgers er voor moeten betalen, als zij gezonde grond zo belangrijk vinden. Frankes overtuiging: “Als iets je eigendom is, krijg je een andere verantwoordelijkheid. Je bent meer betrokken. Je gaat beter begrijpen wat er aan de hand is. Dit leidt op termijn tot gedragsverandering bij burgers.” Coöperatieleden staan om de boer heen
Franke: “In de analyse die wij maakten van de afgelopen 50 à 60 jaar zie je continu een kramp tussen de agrarische sector en de maatschappij. De maatschappij vraagt om duurzaamheid, om een afwisselend landschap, er is aandacht voor het verlies van biodiversiteit. Maar de boer moet gewoon een boterham verdienen met de grond die hij bezit. De boer wil wel, maar de vraag is: wie betaalt de rekening van de wensen van de maatschappij. De boer heeft hier meestal de mogelijkheid niet toe.” In de visie van Land van Ons maken zij het de agrarische sector makkelijker, want de burger staat nu naast de boer. De burger is niet meer alleen de eindconsument in de supermarkt. De leden zien wat de boer doet, hoe hij handelt en waarom hij dat doet. “We zien nu al: de leden gaan om de boer heen staan,” constateert Franke. Land van Ons zocht contact met universiteiten voor onderzoek op de aangekochte percelen. WUR (Wageningen University and Research) en Universiteit van Leiden staan in de startblokken. Over deze samenwerking zegt Franke: “We willen duurzaam zijn, ons initiatief moet lang blijven bestaan. Daarom kiezen we voor aankoop van percelen. En daarmee maken we langjarig onderzoek op onze percelen mogelijk.” Foto: KCNL Rendabele teelt met oog voor biodiversiteit
Op het perceel in Hooghalen dat Land van Ons aankocht, wordt onder andere boekweit geteeld. De vraag van Land van Ons voor deze teelt is: hoe kun je boekweit rendabel telen met oog voor de biodiversiteit. Gewoonlijk zorgen honingbijen voor de bestuiving van boekweit, maar de honingbij is een talrijke en dominante bestuiver. Zij verzamelen veel nectar en vormen daarmee oneerlijke concurrentie voor wilde bestuivers. Die blijven weg en dat betekent een achteruitgang van de biodiversiteit. Thijs Fijen, onderzoeker bij de WUR, is dit jaar betrokken bij de opstart van een onderzoek in Groningen naar boekweitteelt. Er wordt op twintig akkers met boekweit vergeleken welk effect de dichtheid van honingbijen heeft op de aanwezigheid van wilde bestuivers en de opbrengst. Vanaf volgend jaar neemt ook het perceel van Land van Ons in Hooghalen deel aan dit onderzoek. Op het weideperceel bij Oud Ade starten studenten van de minor biodiversity van de Universiteit van Leiden starten na de zomer met hun onderzoek. Maarten Schrama is assistent professor bij het Instituut voor Biologie van de universiteit. Hij is enthousiast: “Dit is voor studenten een prachtig onderzoek. In twee weken gaan ze een nulmeting doen op het perceel. Ze gaan uitgebreide data verzamelen: over bodem, bodemfauna, vogels, flora enzovoort. Op die manier krijgen we de uitgangssituatie van het perceel in beeld. Dezelfde onderzoeken voeren we ook uit op referentiepercelen in de omgeving.” Na afloop van het veldonderzoek gaan de studenten op basis van de nulmeting scenario’s ontwikkelen voor beheer van het weideperceel. Studenten presenteren deze scenario’s aan leden van Land van Ons en geïnteresseerde omwonenden. Daarna volgt er een open discussie over wat men wil met dit perceel, wat er kan en waar het heen moet gaan. Foto: Hilda Weges via Shutterstock Voor iedereen
En dat past bij de manier waarop Land van Ons de verbinding aan wil gaan met hun leden, maar ook met anderen. Franke Remerie: “De onderzoekers vertellen wat zij doen en leggen uit. Educatie is een van de zaken waardoor we uiteindelijk gedragsverandering voor elkaar krijgen. Onze educatie is niet alleen toegankelijk voor onze leden, maar voor iedereen. Duurzaamheid moet tussen de oren van het brede publiek, niet alleen op het perceel.” Foto: Franke Remerie"In de maatschappij is er het besef dat we dingen anders moeten doen."
Eigendom en gedragsverandering
"Met de aankoop van de percelen maken we langjarig onderzoek door de WUR mogelijk"
Langjarig onderzoek
Veldonderzoek en scenario’s
Meer lezen?
Abonneer je dan op onze Nieuwsbrief. Je ontvangt elke maand een selectie van de nieuwste ‘Groen in Actie’ verhalen, nieuws en events.
mede mogelijk gemaakt door:
Land van Ons
Wageningen University & Research
Universiteit Leiden
Meer lezen?
Abonneer je dan op onze Nieuwsbrief. Je ontvangt elke maand een selectie van de nieuwste ‘Groen in Actie’ verhalen, nieuws en events.
