In het onderwijs verdienen digitalisering en technologie veel meer aandacht

Tekst: Hanneke van Vliet, Het Nederlands Tekstbureau
Beeldmateriaal: Groenpact & Pexels & Tim van Hattum
Grafieken: Vrij van Vorm

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in De Groene Monitor 2023

Ryanne Rustenburg

Hoewel Ryanne opgroeide in een irissenkwekerij, koos ze zelf in eerste instantie niet voor een carrière in de groene sector. Maar toch kroop het bloed waar het niet gaan kon. Na een studie Economie werkte ze bij een bank en in de evenementen, tot ze besloot het roer om te gooien en docent Ondernemerschap werd bij het Clusius College, nu VONK. Om feeling te houden met het bedrijfsleven werkte ze in toenemende mate samen met de bedrijven in de sector en werd ze programmamanager Digitalisering & Technologie (D&T) bij Groenpact. Zo weet ze goed wat er in de arbeidsmarkt speelt. Wat daarbij ook helpt is het onderzoek dat ze deed als onderdeel van haar opleiding tot trendexpert. Recent onderzocht ze welke trends en ontwikkelingen relevant zijn voor de groene sector en hoe onderwijsinstellingen daarop kunnen inspelen. Daarmee heeft ze een mooi middel in handen om collega’s in het onderwijs te inspireren tot vernieuwing en aandacht voor de verregaande automatisering in het groene domein. ‘Studenten komen tijdens stages wel met digitalisering en technologie in aanraking, maar in het onderwijscurriculum is de aandacht daarvoor nog erg versnipperd.’

Krimpende arbeidsmarkt

Het gebruik van innovatieve toepassingen neemt in het groene domein rap toe. Dat heeft onder meer te maken met de krimpende arbeidsmarkt, vertelt Ryanne. Waar we in 2012 nog te maken hadden met vier potentieel werkenden op elke oudere, is dat aantal in 2040 afgenomen naar twee potentieel werkenden voor iedere 65-plusser. Veel sectoren worstelen daardoor met het aantrekken van personeel en concurreren met elkaar.’ Een extra uitdaging in de groene sector is de dalende instroom in het onderwijs. Vacatures staan lang open en de werkdruk is daardoor hoog. Om die werkdruk te verlichten maakt het bedrijfsleven meer en meer gebruik van robots en hightech. Het is een ontwikkeling die razendsnel doorzet, omdat start-ups op die behoefte inspelen; het aantal innovatieve ondernemers is enorm toegenomen.

Klimaatoplossingen

Naast het verlichten van de arbeidsdruk hebben digitalisering en technologie nog een ander groot voordeel voor het groene domein. De innovaties helpen ondernemers ook bij het aanpakken van klimaatuitdagingen. Groene sectoren investeren volgens Ryanne veel in slimme oplossingen voor bijvoorbeeld emissiebeperking en het opvangen van regenwater.

Enthousiast vertelt ze over de zoetwaterboeren in Anna Paulowna, waar een akkerbouwbedrijf is ingericht als onderzoeks- en expertisecentrum voor agrarisch waterbeheer. ‘De langere perioden van droogte en hittestress hebben voor hun bedrijfsvoering grote gevolgen. Dat geldt omgekeerd ook voor de clusterbuien die steeds vaker voorkomen en soms flinke wateroverlast veroorzaken. Het expertisecentrum stelt ze in staat te ontdekken hoe ze op die steeds wisselende omstandigheden flexibel kunnen inspelen.

De boeren hebben bijvoorbeeld proeven gedaan met ondergrondse waterberging. Regenwater slaan ze op in ‘bubbels’ in de grond. Die ingreep is belangrijk, omdat agrariërs steeds meer te maken hebben met zout of brak water in de grond, dat schadelijk is voor hun gewassen. Door het regenwater op te slaan, hebben ze nu in droge perioden voldoende zoet water tot hun beschikking. Vanuit de wateropslag kunnen ze bovendien via geavanceerde druppelsystemen de wortels van planten gericht water geven, wat voor een veel lager waterverbruik zorgt.’

"Regenwater slaan ze op in ‘bubbels’ in de grond"

Het zoetwaterproject is een mooi voorbeeld van precisielandbouw. Meer en meer benutten agrariërs robots en sensoren op het land. Robots kunnen bijvoorbeeld zieke planten vroegtijdig detecteren en deze eveneens gericht behandelen. De boeren sparen op die manier arbeid uit en beperken het gebruik van bestrijdingsmiddelen.

Achterblijvend onderwijs

Terwijl de innovaties in de arbeidsmarkt elkaar razendsnel opvolgen, heeft het groene onderwijs daarvoor nog onvoldoende aandacht, vindt Ryanne. ‘Er zijn gelukkig wel bestuurders en docenten pleitbezorger voor vernieuwing, maar innovaties zetten nog niet genoeg door, er zijn nog veel meer pleitbezorgers nodig. Daarnaast kijken opleidingen vaak niet verder dan de eigen sector, terwijl ook veel te leren valt van goede voorbeelden uit aanpalende sectoren.’ Werk aan de winkel dus. Vanuit het versnellingsprogramma D&T van Groenpact steken onderwijs, bedrijfsleven en overheid samen de handen uit de mouwen.

Glastuinbouw heeft minder personeel nodig per hectare

Dankzij inpakrobots en slimme teelt kan de glastuinbouw uit met minder arbeidskrachten. Dit geldt met name voor de piekarbeid.

Bronnen: Colland, Agrimatie, landbouwenquête CBS

Versnellingsprogramma Digitalisering & Technologie

Digitalisering en de toepassing van andere technologieën leveren een belangijke bijdrage in de transitie naar een duurzame landbouw, robuuste natuur en gezond en veilig voedsel. Met het versnellingsprogramma Digitalisering & Technologie zet Groenpact zich in om de groene opleidingen versneld te laten aansluiten op de competentie- en kennisvraag in de arbeidsmarkt. Het platform ziet graag dat studenten op alle niveaus in hun vakgebied digitaal en technologisch vaardig zijn .

Wij brengen kennis, initiatieven en ontwikkelingen bijeen om organisaties te ondersteunen. Laat je inspireren op de site, waar groen en technologie elkaar ontmoeten.

www.groenpactdigitech.nl