Eetbaar groen, meer dan noten rapen

Dit artikel is eerder verschenen in het magazine 'Innovaties in stad en land' van KCNL.  Lees hier het hele magazine.

In het KCNL-project ‘Voedselbossen ZuidoostNederland’ verbindt het KCNL praktijkmensen, studenten en bestuurders om samen antwoorden te vinden op deze vragen. Aan enthousiasme voor voedselbossen of voedselparken meestal geen gebrek. Het idee is om openbaar groen te gebruiken als plek om je eten uit te halen. Walnoten, kastanjes en beukennootjes liggen tamelijk voor de hand, maar waarom zou je niet ook bessen of aardbeien kunnen telen in openbaar groen? En als mensen het leuk vinden, kunnen ze natuurlijk het beste zelf deze stukken groen beheren en eruit oogsten.

De vraag is vooral: hoe organiseer je zoiets? Het zorgt voor de nodige hoofdbrekens bij bestuurders. Wethouder Geert Gabriëls uit Weert is zo’n bestuurder. Aan de zuidrand van zijn stad ligt een groenstrook die de gemeente aantrekkelijker wil maken voor de inwoners. Dat kan bijvoorbeeld met een speelbos, sportmogelijkheden, een feest- en herdenkbos en dus ook een voedselbos. Beleidsadviseur Werner Mentens mocht daar in opdracht van de wethouder een plan voor maken. “Vanuit onze gemeentelijke visie willen we een voedselbos het liefst integreren in een groter plan voor dit stedelijk uitloopgebied. En we willen liever ook geen voedselbos voor een paar groene enthousiastelingen, maar een voedselbos dat iedereen aanspreekt. Daarom hebben we studenten van de HAS Hogeschool in Den Bosch gevraagd om uit te zoeken hoe je participatie en eigenaarschap kunt organiseren. We willen namelijk graag dat het voedselbos van de mensen zelf wordt, en niet iets van de gemeente.”

De wijk in

De studenten gingen de wijk in, bezochten buurtbijeenkomsten, gingen met wijkraden in gesprek, overlegden met groene organisaties en recreatieve clubs, en vonden een paar organisaties die graag meewerken aan het inrichten en onderhouden van een voedselbos. In hun advies laten de studenten zien hoe je de mensen erbij kunt betrekken en hoe belangrijk het is om snel resultaten te boeken om mensen betrokken te houden. Het onderzoek laat volgens Mentens ook zien dat een voedselbos nog niet echt leeft bij de Weertenaren. Dat betekent dat het voedselbos bij voorkeur een integraal onderdeel wordt van de ontwikkeling van het hele gebied in de stadsrandzone. En ook dat de gemeente nu niet moet verwachten dat een groep burgers het voedselbos adopteert: het zal er eerst moeten zijn en dan pas zullen mensen zich er iets bij kunnen voorstellen en enthousiast worden.

(Foto: Shutterstock)