De Seizoenarbeiders verbinden Nederlandse jongeren met agrarische sector

Tekst en fotografie: Jessica Merkens

“Normaal gesproken hebben we hier arbeidsmigranten aan het werk”, vertelt boerin Anita terwijl we langs de gewassen lopen. Op de uitgestrekte velden in de polder bij Zeewolde verbouwt ze samen met haar man Jan Peter en zoon Martijn op hun biologische boerderij onder andere spinazie, erwten, pompoen en aardappel. “En tafelaardappelen, die worden veel gegeten in corona tijd”, zegt Anita. In tegenstelling tot de ingestorte frietaardappelteelt. Het is een tropisch hete dag en er moet goed gesproeid worden. Vandaag wordt er gewied tussen de wortels. Dat gebeurt met de hand. Om de grond gezond te houden wisselen de gewassen ieder jaar van plek. “Boeren zoals het bedoeld is”, vindt zij.

"De jongeren zijn nieuwsgierig. Wat ze aan het wieden zijn en waarom."

Vandaag zijn geneeskundestudenten Floortje (26) en Jopke (25) uit Amsterdam aan het werk. Vanwege corona zijn hun co-schappen uitgesteld. “Ik wist echt niet wat ik moest verwachten”, zegt Floortje terwijl ze zich insmeert tegen de zon. “Ik dacht, ik sta in mijn eentje te schoffelen op een veld. Maar het is eigenlijk heel gezellig en bevalt goed.” Ze zijn blij dat ze buiten aan de gang kunnen gaan en fysiek bezig zijn. Daarnaast leren ze een hoop bij. Jopke: “Ik wist niet dat het twee jaar duurt voordat witlof op je bord belandt.” “Wist je wel wat onkruid was?”, grapt Anita. Er wordt gelachen, de sfeer zit er tijdens het koffiedrinken in ieder geval goed in.

Corona

Toen in maart corona uitbrak kwamen boeren met een acuut tekort aan seizoenarbeiders te zitten. Werknemers uit Midden- en Oost-Europa bleven vanwege Corona liever dichterbij huis. Tegelijkertijd stortte de evenementenbranche in. Grote festivals als Lowlands en Pinkpop werden geschrapt. De 26-jarige Kester Scholten, boer in opleiding, kwam op het idee om werkloze festivalarbeiders te koppelen aan boeren die juist werknemers tekort hadden. Samen met Slow Food Youth Network Nederland (SFYN), Bionext en argrarisch uitzendbureau Nijkagro zette hij De Seizoenarbeiders op. Naast werkloze festivalarbeiders meldden zich ook jongeren uit de horeca en studenten die eigenlijk in het buitenland zouden gaan werken of studeren.

Vooral in de biologische sector was het tekort aan arbeiders groot, vertelt Miriam van Bree van Bionext. Doordat er geen onkruidbestrijdingsmiddelen gebruikt worden moet er veel met de hand gewied worden. Bionext legt contact met de biologische boeren, Nijkagro verzorgt de financiën en De Seizoenarbeiders plannen de jongeren in. “We merken dat het over en weer heel goed loopt”, zegt Van Bree. “De jongeren zijn nieuwsgierig. Wat ze aan het wieden zijn en waarom ze het doen.”

"De biologische boeren vinden het leuk om te werken met mensen die interesse hebben in het bedrijf."

Vooral in de Flevopolder is de vraag naar arbeiders groot. Hier zijn veel grote akkerbouwers. En de afstanden zijn groot, waardoor er minder scholieren aan het werk zijn. Maar de aanvragen komen uit heel Nederland, zoals de Randstad, Zeeland, Limburg, ziet Van Bree. Ook fruittelers en gemengde boerenbedrijven melden zich. “De vraag is breder dan gedacht”, zegt Van Bree. De biologische boeren vinden het leuk om te werken met mensen die interesse hebben in het bedrijf.

Van Bree hoopt dat dit initiatief doorzet. “De biologische sector heeft als filosofie ‘zo dichtbij mogelijk’. En dat gaat ook over de inzet van arbeid. Daarom past Seizoenarbeiders zo goed. Sommige jongeren zijn normaal gesproken al bezig met voedsel, zoals koken voor festivals in food trucks. Het versterkt de band tussen de producent, verwerker en consument.” Het is volgens Van Bree nu lastig inschatten hoe Seizoenarbeiders eruit ziet zodra alle evenementen weer opgestart worden. “Nu hebben jongeren geen werk. Als je normaal op een popfestival piekt is dat wel anders dan spinazie wieden. We hopen dat deze samenwerking blijft bestaan.”

Blijvend initiatief

Boeren Jan Peter en Anita zijn in ieder geval overtuigd en hopen dat de Seizoenarbeiders blijven komen, ook na corona. Voorheen hadden ze iedere week andere seizoenarbeiders uit het Oostblok. Nu bouwen ze meer een band op met de arbeiders, merken ze. “De communicatie is veel makkelijker.” De nieuwsgierigheid en interesse van de Seizoenarbeiders vinden ze ook erg mooi. En het zorgt voor verbinding tussen boer en burger, zegt Anita. “Je ontmoet elkaar op de boerderij. Ze zien wat er allemaal aan vooraf gaat voordat het eten op je bord belandt.”