Van meer waarde met een praktijkverklaring

Tekst: Mirjam Kuggeleijn
Foto's: Clusius College

Dit artikel verscheen eerder ook in De Groene Monitor

Grosman: “De praktijkverklaring maakt de wereld voor medewerkers van het laagste niveau een beetje mooier. De trotse gezichten, als ze binnenkomen in het AZ stadion voor hun trainingsdag. En de blijdschap als ze hun eerste echte papiertje in ontvangst mogen nemen.” 

De praktijkverklaring kwalificeert medewerkers voor een of meerdere werkprocessen. Mét een officiële praktijkverklaring, onderdeel van een mbo-verklaring. Het is een door het ministerie van OCW officieel erkend onderdeel van de formele kwalificatie.

Catelijne Zandbergen en Martijn Grossman van het Clusius College doen een groot project dat gaat over praktijkverklaringen, samen met NH Connect, een samenwerkingsverband van vijf Participatiebedrijven (sociale werkvoorziening). Het project, dat 18 maanden geleden is opgestart, heeft inclusiviteit als doel.  Het is belangrijk om álle talenten te benutten, óók als die niet één-op-één in een competentieprofiel passen. Dat vraagt echter wel maatwerk. Martijn en Catelijne richten zich in Noord-Holland specifiek op praktijkleren voor mensen op entree-niveau en lager. In anderhalf jaar zijn alle stappen genomen om tot praktijkleren te komen; van selectie van de deelnemers tot begeleiding tot het in kaart brengen van een individueel maattraject per deelnemer.

Begin maart was de aftrap van het traject. In het AZ stadion kwamen meer dan 350 medewerkers uit de groenvoorziening bij elkaar voor een training ‘Veilig werken langs de weg’. Martijn: “Het was een geweldige dag. Voor velen was het al een beleving om een keer in het stadion van AZ te mogen zijn. En nu waren ze er voor de start van hun opleiding. Na deze trainingsdag laten de deelnemers de komende dertien weken in de praktijk bij hun eigen werkgever zien of ze de vaardigheid goed beheersen. De werkgever geeft aan wanneer er voldoende geleerd is, samen met een BPV begeleider van de onderwijsinstelling bepalen ze of de medewerker een praktijkverklaring krijgt, een klein stukje van een volledige kwalificatie.”

"Het was al een beleving om een keer in het stadion van AZ te zijn. Nu waren ze er voor de start van hun opleiding"

Hoe werkt het formeel precies?

Catelijne: “Het kwalificatiedossier dat aan een mbo-opleiding hangt, is opgebouwd uit diverse kerntaken en werkprocessen. Deze werkprocessen geven aan wat een deelnemer na afloop van het onderwijs moet kunnen laten zien. De concrete invulling kan variëren, afhankelijk van de regio en de context bij de bedrijven. Een praktijkverklaring gaat over minimaal één werkproces, meestal gaat het over een clustering van werkprocessen. Het is echt maatwerk. De werkgever is een erkend leerbedrijf en beoordeelt, de school diplomeert.” Met de praktijkverklaring kan een werkgever werknemers dus in de praktijk en op maat opleiden.

Werknemers niveau entree blijven nodig

Catelijne: “Er worden steeds hogere eisen gesteld aan de medewerkers. Dit fenomeen heet upgrading van de skills. Er zal altijd wel behoefte blijven aan het handwerk. Nu kunnen we deze medewerkers op entreeniveau heel gericht en op maat scholen.” Martijn vult aan: “Neem bijvoorbeeld het werken in een natuurgebied. Steeds meer onderhoud gebeurt machinaal, maar een deel blijft altijd handwerk. Nu kunnen we de mensen die dit werk doen een opleiding bieden. Zo voelen ze dat ook: ‘Ik ben vandaag gestart met mijn opleiding’, horen we steeds vaker. Het geeft hen een enorm gevoel van eigenwaarde dat je een papiertje krijgt: een officieel door OCW erkend deel van een mbo diploma.”

"De hogere eisen die we stellen aan handwerk noemen we upgrading van skills"

Onderwijs op maat

Voor het UWV en gemeenten is de praktijkverklaring van meerwaarde in leerwerktrajecten en begeleidingstrajecten naar werk. De praktijkverklaring draagt bij aan duurzame inzetbaarheid van de kandidaat doordat hij zo zijn vaardigheden kan aantonen op de arbeidsmarkt. “De praktijkverklaring zou ook een rol kunnen spelen bij de flexibilisering van onderwijs”, stelt Grosmann. “Want waarom moeten we de praktijkvaardigheden op school leren? Dat kan soms veel beter bij de werkgever. Dan is het actueel en direct toepasbaar. Passend perspectief op arbeidsmarkt is belangrijker dan diploma, maar toch hecht iedereen aan dat papiertje. Met de praktijkverklaring sla je twee vliegen in één klap. Ook voor leven lang ontwikkelen is het een uitkomst. De arbeidsmarkt verandert elke dag. Zijn er bijvoorbeeld andere veiligheids- of hygiëne-eisen, dan kun je daar een praktijkverklaring voor halen.”

"Passend perspectief op arbeidsmarkt is belangrijker dan diploma, maar toch hecht iedereen aan dat papiertje"

Grosmann: “Met praktijkverklaring creëer je meer eigenwaarde voor de werknemer, loonwaarde (want betere vakvrouw of man) én marktwaarde, door een officieel door OCW erkend document, dat blijvend waarde houdt. Het is goed werkgeverschap: voor je mensen zorgen.”

Groene Persona’s

Iedereen leert en ontwikkelt op zijn of haar eigen manier. Met de Groene Persona’s voor Leven Lang Ontwikkelen geeft Groenpact werkgevers inzicht in de drijfveren van medewerkers om zich te ontwikkelen. Want de één vindt dat héérlijk en doet dat het liefst de hele dag, terwijl de ander al lang blij is dat hij uit de schoolbanken is. De Groene Persona’s geven handvatten voor gesprek én soorten opleidingen en leertrajecten.

De praktijkverklaring bijvoorbeeld is bij uitstek geschikt voor de Nuchtere Doener! Meer weten? Kijk hier!