Masterclass maakt bollentelers toekomstbestendig

Dit artikel verscheen eeder in: Maatschappelijke kansen benutten met Kennis op Maat

De sessies met de ondernemers zouden live plaatsvinden, maar corona gooide roet in het eten. De Wageningse onderzoekers hebben een aantal online bijeenkomsten georganiseerd over bodem, precisielandbouw, robuuste rassen en vitale teeltsystemen. Tijdens deze bijeenkomsten zijn de ondernemers ook zelf aan de slag gegaan met een zogenaamde ‘businessmodel canvas’, een werkwijze voor het analyseren en ontwikkelen van verdienmodellen. Daarmee wilden de onderzoekers niet alleen de theoretische kennis overbrengen, maar ze ook helpen om die kennis te vertalen naar de eigen praktijk of een (nieuw) businessmodel.

Vertalen naar praktijk

De pilot leverde veel goede inzichten op. Zo bleken de deelnemende bollenkwekers al goed op de hoogte van wetenschappelijke kennis. Dat komt volgens onderzoeker Sjoerd van Vilsteren, verbonden aan Wageningen University & Research, omdat ze vaak zelf actief op zoek gaan naar die kennis als ze bijvoorbeeld een teelt- of bodemprobleem hebben Hij signaleerde wel dat de beschikbare wetenschappelijke kennis niet altijd direct in de praktijk toegepast kan worden. “Die kennis moet echt vertaald worden. Uit onderzoek ontstaat bijvoorbeeld een prototype of een ‘proof of principle’ waaruit blijkt dat een behandeling effect heeft. De sector kan vervolgens zelf het prototype doorontwikkelen naar nieuwe producten of toepassingen waarmee een ondernemer aan de slag kan.”

"Bij een vervolg moeten we de vragen ophalen bij de ondernemers in plaats van aanbodgestuurd werken"

Luisteren naar ondernemers

Een andere learning is volgens Van Vilsteren dat er meer geluisterd moet worden naar de ondernemers zelf. “Deze masterclass was gericht was op het omgaan met veranderingen en uitdagingen in de toekomst. Daarom hebben we zelf gericht bollenkwekers uitgenodigd die vooruitstrevend zijn en open staan voor innovatie. Maar daardoor werd de masterclass automatisch ‘aanbod gedreven’ in plaats van ‘vraag gestuurd’: wij kwamen naar de deelnemers met informatie waarvan wij dachten dat zij dat interessant zouden vinden. De deelnemers hebben ons nooit gevraagd of wij bepaalde onderwerpen zouden kunnen behandelen. Bij een vervolg moeten we dat omdraaien en de vragen ophalen bij de ondernemers.”

Maar deze pilot heeft volgens Van Vilsteren ook geleerd dat de informatie uit onderzoek, lang niet altijd als relevant wordt gezien door de telers. “De aanname dat onderzoek dat op de plank ligt, van dienst kan zijn voor de telers, klopt niet altijd. Dat moeten we accepteren. Tijden veranderen, problemen veranderen en dus ook de vraag naar specifieke kennis verandert. Soms word je simpelweg ingehaald door de tijd of nieuwe ontwikkelingen.”

"Veel bollentelers weten de weg naar Wageningen nog niet goed genoeg te vinden, de masterclass werkt om ook die telers te informeren"

Vertaalslag

Een van de deelnemers aan de masterclass is bollenteler Jan Karel Apeldoorn. Hij runt samen met zijn broer en neef Apeldoorn Bloembollen in Egmond-Binnen. “Wij willen het beste voor onze bollen en draaien al mee in diverse projecten van onder andere Wageningen University & Research om kennis te vergaren. Dat helpt ons verder.” Dus toen de masterclass voorbij kwam, was het voor hem niet meer dan logisch om mee te doen. Hij vond het heel leerzaam, ervaarde het sparren met andere bedrijven als zinvol, maar merkte wel dat veel van de kennis voor hem niet nieuw was. ‘Omdat we als bedrijf al aan veel projecten meedoen, zitten we eigenlijk al heel dicht op de kennis. Het onderstreept eigenlijk dat we goed bezig zijn.”

Maar volgens Apeldoorn weten veel van zijn collega-bollentelers de weg naar Wageningen nog niet goed genoeg te vinden en kan de masterclass werken om ook die telers te informeren over het lopend onderzoek op het gebied van bloembollen. “Om de informatie toegankelijker te maken, moet er wel een vertaalslag gemaakt worden tussen de Wageningse onderzoeker en de bollenteler, zodat ze op dezelfde golflengte zitten. Dat is nog wel eens lastig, maar dit is misschien wel een mooie taak voor Sjoerd van Vilsteren.”

Extra stap

Deze pilot leert dat het bij elkaar brengen van wetenschap en praktijk niet altijd een kwestie is van alleen kennis uitwisselen tussen onderzoekers en ondernemers. Sjoerd van Vilsteren: “Vaak is er toch een extra stap nodig, bijvoorbeeld door het vertalen van de wetenschappelijke kennis of het inventariseren naar welke praktische kennis ondernemers werkelijk op zoek zijn. Daar ligt zeker een rol voor ons, als onderzoekers. Maar ook voor de bedrijven die deelnemen ligt daar een belangrijke taak. Zij zijn de sector die leren van het onderzoek en er hun slag mee kunnen slaan.”

Projectpartners

In dit project werkten Wageningen Academy, Wageningen Economic Research en Wageningen Plant Research nauw samen met diverse bloembollentelers.