Groeiende aandacht voor natuurlijke tuinen

Tekst: Hanneke van Vliet, Het Nederlands Tekstbureau
Beeldmateriaal: Groenpact & Pexels & Tim van Hattum
Grafieken: Vrij van Vorm

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in De Groene Monitor 2023

Steeds vaker vragen opdrachtgevers hoveniers naar geschikte bomen voor bescherming tegen de zon, mogelijkheden voor het opvangen van regenwater en algehele klimaatadaptieve tuinontwerpen. Heidi: ‘Waar in de jaren ’90 veel mensen een zo strak mogelijke tuin wensten, zie je nu een duidelijke herwaardering voor natuurlijke beschutting.’ Die verandering gaat wel in kleine stappen, benadrukt ze. ‘Een onderhoudsvrije tuin blijft ook nog steeds erg geliefd.’

Heidi Kamerling

Meer kennis nodig over assortiment

Voor hoveniers, boomkwekers en ook beleidsmedewerkers groen bij gemeenten hebben deze nieuwe wensen van opdrachtgevers gevolgen voor hun vak. Heidi: ‘Het vergt meer kennis over het assortiment aan bomen en planten. In ons Practoraat Groene Leefbare Stad betekent het dat we meer en meer eigenschappen toevoegen aan de plantenlijst waarmee studenten werken. Wat kan een boom bijvoorbeeld bijdragen aan klimaatadaptatie, klimaatmitigatie en biodiversiteit? De impact van klimaatverandering geeft een extra dimensie aan de inrichting. Denk aan het gebruik van wadi’s, de keuze voor inheemse beplanting in plaats van exoten en aan ecologisch beheer. Het zijn allemaal belangrijke keuzes die nu spelen bij het design.’

Groene Hotspot

In het onderwijscurriculum besteedt Yuverta veel aandacht aan actuele thema’s, vertelt Heidi. Hiervoor heeft de organisatie met de VHG, vereniging van hoveniers en groenverzorgers, een Groene Hotspot ingericht, een leerplatform voor studenten, docenten, ondernemers en beleidsmakers. Op themamiddagen en online fora komen onderwerpen aan de orde als biodiversiteit, waterbeheersing en groen in stedelijk gebied. Er valt volgens Heidi bovenden nog heel wat te winnen aan bewustwording. ‘Tuinen met veel steen worden soms wel opgevrolijkt door plantenbakken, maar ook die staan vaak op bestrating. Dat is funest voor een gezonde bodem.’

Bodemkunde is met het oog op het klimaat en biodiversiteit een belangrijker onderwerp dan ooit, meent ze. ‘In het onderwijs besteden we er meer en meer aandacht aan. We zullen echt toe moeten naar een herwaardering van het ecosysteem. Wil je verkoeling bieden aan een plein, doe dat dan niet met een installatie, maar kies liever voor het planten van een grote boom. En vraag daar dan ook advies in. Steeds vaker worden verkeerde bomen geplant die sterven of andere flora en fauna aantasten.’

Trots uitdragen

Hoe zorg je dat de samenleving meer oog heeft voor het ecosysteem? Volgens Heidi is het essentieel dat werknemers in de groene sector trots zijn op hun vak en hun kennis proactief uitdragen. ‘De sector is van nature heel bescheiden, waardoor veel expertise onder de oppervlakte blijft. In onze opleidingen besteden we daarom veel aandacht aan communicatieve vaardigheden. Denk aan planvorming, visievorming en argumenteren in projecten. Hoe overtuig je bijvoorbeeld een wethouder van het belang van vlinderrijke bermen, als hij aangeeft dat hij die bermen er maar rommelig vindt uitzien?’

‘Met de aandacht voor communicatieve vaardigheden hopen we een breder effect te bereiken, namelijk dat studenten niet alleen op school over de noodzaak van vergroening praten, maar ook thuis en bij de stagebedrijven. Niet iedereen kijkt het journaal of leest de krant. Het is essentieel dat we met een andere blik naar groen gaan kijken, dat we groen niet alleen zien als een corridor of iets dat alleen esthetisch meetelt.’

Klimaatpleinen in meer dan 50 tuincentra

Overal in Nederland zijn in tuincentra groene klimaatpleinen te vinden waar bezoekers geholpen worden om toekomstbestendige keuzes te maken. Denk aan een groen dak of het vervangen van een terras door planten. TuinbrancheNL heeft met steun van gemeenten en bedrijfsleven een breed gedragen initiatief opgezet om natuurlijke tuinen bij consumenten voor het voetlicht te brengen. Bij het klimaatplein zijn op drukke dagen experts aanwezig. Een wens voor de toekomst is om deze kennis over tuin en klimaat in de retailopleidingen op te nemen.

Klimaatplein in tuincentrum

Kans op hoog scenario klimaatopwarming neemt toe

De langetermijn-klimaatprognoses van het KNMI van dit jaar voorspellen warmer weer en, in het hogere scenario, ook langere periodes van droogte.
Het KNMI gaf bij de presentatie van deze cijfers aan dat de modellen extreme weersgebeurtenissen als stormen en hittegolven onderschatten, en dat het effect van klimaatverandering dus nog heftiger is dan verwacht.
De opwarming van het klimaat zal in alle groene sectoren een andere manier van werken vereisen.

Bron: KNMI