Het is opvallend druk bij tuincentra dit voorjaar. Mensen zitten vanwege corona noodgedwongen thuis of in de tuin, en gaan massaal aan de slag om huis-, tuin- of eventueel balkonverblijf prettiger te maken. Volgens Freddy van Dijken, coördinator van de opleiding Management van de Leefomgeving, herwaarderen veel mensen de groene buitenwereld. Of in hun tuinen nu steen plaatsmaakt voor groen, is de vraag, want veel mensen zien de tuin ook als een deel van de huiskamer. Maar met dat idee is vijf jaar geleden Steenbreek gestart.
"Vergroening zorgt ervoor dat water gemakkelijker wordt afgevoerd en helpt tegen hittestress"
“Emeritus hoogleraren van de universiteiten in Groningen en Wageningen spraken hun zorgen uit over de verstening van particuliere tuinen”, zegt Roel van Dijk, directeur van stichting Steenbreek. “Niet goed voor de biodiversiteit, bijvoorbeeld vanwege afname van het leefgebied van egels, vlinders, insecten en ruimte voor vogels. En ook niet uit oogpunt van klimaatverandering die soms hevige neerslag meebrengt.”
Vergroening van tuinen zorgt ervoor dat water gemakkelijker afgevoerd wordt. Het helpt tegen hittestress; in een versteende omgeving loopt de temperatuur in hoogzomer immers meer op. Groen verbetert verder de luchtkwaliteit en draagt bij aan gezondheid en welzijn van bewoners.
Operatie Steenbreek begon met vergroeningsacties in vijf gemeenten (Groningen, Leeuwarden, Den Haag, Amersfoort en Eindhoven), maar zegt Van Dijk, “we werken nu in wel 130 gemeenten aan vergroening van de leefomgeving.” Dat wil zeggen dat de zes consulenten van Steenbreek er adviseren over aanpak van de verstening. “We zorgen voor verbinding en advies”, legt hij uit. Gemeenten nemen vervolgens met bewoners zelf maatregelen. Ze organiseren gezamenlijk acties, regelen korting bij aanschaf van regentonnen en leggen voorbeeldtuinen aan. Er is ook aandacht voor meer groen rondom bedrijfsterreinen, zorglocaties en schoolpleinen.
Gemeentes en provincies die meedoen met 'Steenbreek'
Leefomgeving
Het onderwijs is vaak betrokken. Van Dijk: “Studenten van Aeres MBO Velp adviseerden bewoners in Rheden over deelname aan een tuinwedstrijd.” Voor een studentenproject van Van Hall Larenstein (Bouwen aan een groener Velp) ontwikkelden vorig jaar drie studenten Land- en watermanagement een methode om met luchtfoto’s (GIS) de verstening van particulier terrein en privétuinen in Velp in kaart te brengen. En studenten van Tuin- en landschapsinrichting adviseerden er vervolgens over de aanpak van de vergroening. Studenten op pad om een enquête uit te zetten Van Dijk ziet een verschuiving van aandacht voor alleen vergroening naar ‘het sociale domein’, meekrijgen van bewoners. “Er is behalve voor bijvoorbeeld biodiversiteit aandacht voor participatie en communicatie (de foto boven aan dit artikel toont studenten in gesprek met omwonenden op een inspraakavond).” Dat constateert ook Freddy van Dijken, de coördinator van de opleiding Management van de Leefomgeving (Van Hall Larenstein in Velp). “Steenbreek is voor ons een mooi project omdat we niet vóór de bewoners plannen maken, maar mét de bewoners. Studenten gaan met hen in gesprek over de leefbaarheid in hun wijk. Hoe is die te verbeteren en hoe kun je ook meer sociale cohesie realiseren? Je kunt dan denken aan buurtboomgaarden, parkjes, het groen onder beheer van een woningcorporatie of aan gezamenlijke moestuinen”, zegt hij. “Groen waar mensen actief gebruik van kunnen maken en zich ook eigenaar van gaan voelen.” Onbevangen
Voor het derde jaar op rij doet de hogeschool een project met de gemeente Rheden. 25 Eerstejaars studenten van Management van de Leefomgeving kijken met bewoners van de deelnemende straten wat ze zelf aan vergroening kunnen doen in hun eigen tuin of gezamenlijk met buren in de straat. “De overweging om de tuin te betegelen is vaak dat het minder werk is”, zegt Van Dijken, “maar de studenten laten zien dat ook een groene tuin niet veel werk hoeft te vragen.” “Het mooie van het project is dat studenten het resultaat zien van hun inzet. Ze zien dat veel versteende tuintjes vergroend worden.” Hij denkt dat bewoners de adviezen van de studenten makkelijker lijken te accepteren. “Misschien omdat ze onbevangen zijn, vooral kansen zien en niet de eventuele bezwaren, en omdat ze hun enthousiasme goed kunnen overbrengen.” Ze zijn immers overtuigd van het belang en zien de betekenis ervan voor het klimaat, zegt hij, “en ze verwachten dat iedereen wel zo zal denken. Dan komen ze erachter dat dat lang niet altijd zo is en je soms mensen moet overtuigen.” Ook dit jaar gaan we verder in de gemeente Rheden, vertelt hij. “Bovendien willen we met stichting Ecovrede in Arnhem en met operatie Steenbreek kijken hoe mensen die in armoede leven, baat kunnen hebben van vergroening. Bijvoorbeeld omdat ze groenten uit een gezamenlijke moestuin kunnen benutten. Voor dat projectdeel gaan derdejaars studenten nadenken over wat je hen kunt bieden.” Oproep voor de actie Steenbreek Meer lezen:
Uit berekeningen op basis van luchtfoto’s bleek dat tuinen in de bebouwde kom gemiddeld voor zestig procent uit verharding bestaan. Aldus De Groene Amsterdammer in artikel in nummer 19, 6 mei 2020 Tips voor vergroening van de tuin www.huisjeboompjebeter.nl"Behalve voor biodiversiteit is er aandacht voor participatie en communicatie met de omgeving"
"Steenbreek is een mooi project omdat we niet vóór de bewoners plannen maken, maar mét de bewoners"
"Bewoners accepteren de adviezen van studenten makkelijker"
Nominatie Impactprijs voor GIS-tool van studenten voor Groener Velp
Artikel over het project Bouwen aan een Groener Velp in vakblad Groen
Stuk op de website van Steenbreek over de actie in Rheden
Foto’s: Van Hogeschool Van Hall Larenstein
Meer lezen?
Abonneer je dan op onze Nieuwsbrief. Je ontvangt elke maand een selectie van de nieuwste ‘Groen in Actie’ verhalen, nieuws en events.
mede mogelijk gemaakt door:
Operatie Steenbreek
Opleiding Management van de leefomgeving in Velp
Meer lezen?
Abonneer je dan op onze Nieuwsbrief. Je ontvangt elke maand een selectie van de nieuwste ‘Groen in Actie’ verhalen, nieuws en events.
