Relatie tussen mens en dier onderzocht in de praktijk

Tekst: Kirsten van Valkenburg

Kathalijne Visser richt zich met haar lectoraat Human-Animal Interactions op de dierkant van die relatie. De focus van lector Richard Griffioen (Animal Assisted Interventions) ligt aan de menskant. “We werken hard aan de herkenning en erkenning van Aeres Hogeschool Dronten als toonaangevend instituut op dit gebied.”

Kathalijne Visser

Een master bij Aeres Hogeschool Dronten die focust op de relatie mens-dier. Dát is de droom van beide lectoren. “Maar elk effect van onze lectoraten op weg naar die droom, is net zo belangrijk”, stelt Richard.

Richard Griffioen

In het onderwijs beginnen die effecten zich af te tekenen. Vorig jaar startte de post-hbo opleiding ‘Therapie met inzet van dieren’ bij de hogeschool in Dronten. Zowel Kathalijne als Richard dragen bij aan deze opleiding. Daarnaast gaf Kathalijne de minor Welzijn en Gezondheid een update, zowel qua opbouw als inhoud. En de doorlopende leerlijn mbo-hbo rondom dierenwelzijn gaat vorm krijgen in samenwerking met practor Sara Albone van Aeres mbo Barneveld.

Dieren geven subtiele signalen

Binnen het lectoraat van Kathalijne lopen nu praktijkgerichte onderzoeksprojecten over de inzet van honden en paarden in de zorg. Ze legt uit: “We willen de impact van die inzet op het dier meten. Dat betekent zo objectief mogelijk kijken naar het gedrag van het dier. En we onderzoeken het gebruik van sensoren om die impact te meten, zoals een hartslagmeter en een activiteitenmeter. Want wanneer meet je het juiste? Waar moet je bijvoorbeeld een activiteitenmeter op het paardenlijf plaatsen om de juiste informatie te verkrijgen?”

De impact voor betrokken studenten is groot. “Ik zie het gewoon gebeuren: bewustwording. Dat paarden en honden veel meer subtielere signalen geven dan wij denken te weten. Je ziet de kwartjes vallen bij studenten.” Kathalijne glimlacht. “En dat is nu precies wat zo mooi is dit soort onderzoek.”

"Het mooie aan praktijkgericht onderzoek? Je ziet de kwartjes vallen bij studenten."

Anders kijken naar dieren

Beide lectoraten sluiten aan bij de maatschappelijke ontwikkeling dat we anders kijken naar de manier waarop we dieren houden. Kathalijne: “Dieren zorgen voor een vitale leefomgeving van mensen, we vinden het prettig om dieren om ons heen te hebben. Maar wat is het effect van die intensieve relatie op dieren? Dat is nauwelijks uitgezocht.” En dat is precies waar het om draait binnen Kathalijnes lectoraat.

Richard richt zich met zijn lectoraat op de inzet van dieren in humane therapie. “Doordat we profijt hebben van dieren, schieten we ook door,” vindt Richard. “Er is wildgroei in therapieland als het gaat over inzet van dieren, waardoor het welzijn van mens en dier in de knel komt. Met mijn lectoraat wil ik praktijkmensen voorzien van de juiste kennis en kunde.”

Samenwerking met het werkveld

Beide lectoren werken veel samen met het werkveld. Kathalijne: “In mijn twee onderzoeken werk ik samen met onder andere Caprilli Coaching & Training, Centrum voor Paardencoaching en Hulphond Nederland. Zij fungeren als field labs. Het is een win-win situatie: zij verzamelen gegevens voor ons en tegelijkertijd creëren we bewustwording in het werkveld.”

Ook Richard heeft organisaties die als field lab dienen. “Zo werk ik samen met Zorgboeren Zuid-Holland en een bedrijf dat paardencoaching voor ex-gedetineerden doet.”

Ook werken de beide lectoren samen in een aantal projecten. “Daar vullen we elkaar aan. Die samenwerking is heel stimulerend”, geeft Richard aan.

"Ik verwacht veel van de inzet van virtual reality en robotica"

Sector heeft veel vragen

En de sector staat te trappelen om meer praktijkgericht onderzoek. Zo heeft de politie de vraag aan Kathalijne gesteld of zij kan onderzoeken hoe zij hun speurhonden nog beter kunnen voorbereiden op het werk. “Het is topsport, wat die dieren doen. Maar hoe ervaren de honden dit werk? En wat is er nog meer nodig voor de honden om dit werk te kunnen doen?”, verklaart Kathalijne.

Richard gaat een onderzoek starten naar de inzet van virtual reality. “Werkt het ook als we geen echte dieren laten assisteren, maar ze via virtual reality gaan inzetten? Ik verwacht dat VR en ook robotica in de toekomst naast dieren hun rol gaan krijgen in therapieën en behandelingen”, vertelt Richard. “In dit onderzoek ga ik met twee revalidatiecentra aan de slag.”