Pixelfarming is biologische landbouw en veel techniek

Tekst & foto's: Gerrit Strijbis

Talloze divers gekleurde vierkantjes op een posterachtige afbeelding aan de wand ogen als een abstract kunstwerk. De werkelijkheid staat dichterbij de grond, want de afbeeldingen vormen de plattegrond van 2000 stukjes grond of pixels van 1,5 x 1,5 meter. De kleuren verwijzen naar de op de pixels verbouwde gewassen als bijvoorbeeld witte kool, uien, prei en kruiden.

Pixelfarming

Op het terrein van Landgoed Velhorst in het buitengebied van Lochem reserveerden Winny van Buuren en haar partner Arjen een halve hectare voor een experiment met pixelfarming. Met behulp van social media legden zij contact met ongeveer tweehonderd belangstellenden voor de pacht van één of meerdere pixels voor een jaarlijks bedrag van tien euro per stuk. Na de oogst krijgen zij de beschikking over hun producten. Van Buuren: “Sommigen halen de gewassen op terwijl anderen hun oogst aan de Voedselbank doneren.” Van Buuren omschrijft pixelfarming als een vorm van biologische landbouw waarbij de pachters profiteren van technologische hulpmiddelen. Vergeleken met de traditionele moestuin brengt pixelfarming minder rompslomp met zich mee. Een slimme landbouwrobot zaait, wiedt en oogst en stelt de pachters eveneens in staat het groeiproces van dichtbij te volgen.

Veel voordeel

Winny van Buren stelt dat het experiment een aantal pluspunten heeft opgeleverd: “We denken daarbij meer aan andere factoren als de opbrengsten in kilo’s.”

Winny van Buren

Ze neemt de rode kool als voorbeeld. Een Chinese student van WUR volgde het groeiproces van deze groente en naast de goede opbrengst bleek dat kool goed bestand is tegen droogte. Door het lage onkruid te laten staan, houdt de bodem het water vast waardoor de kool gedijt. Van Buuren: “Een belangrijk winstpunt, minder inspanning, geen bemesting en een hogere opbrengst.” Ook noemt ze de terugkeer van insecten, vogels en vlinders die hun heil al jaren elders zochten. Verder was er weinig vraatschade.  Van Buuren: “Daarnaast wakkeren we met dit initiatief het enthousiasme van buitenstaanders aan. Door de verhuur van pixels vergroot je de betrokkenheid van de consument.” Ook noemt zij de samenwerking met het groene onderwijs positief. Er bestaan contacten met alle geledingen, van vmbo tot WUR. Naast het onderzoek de Chinese student, was er een onderzoek naar de biodiversiteit, waaruit de positieve invloed van pixelfarming naar voren kwam. Hetzelfde geldt voor de het aantal insecten. Zo telde Naturalis in 2020 51 verschillende soorten wilde bijen. Ook het aantal verschillende soorten vogels groeide terwijl ook de vogelstand als geheel toenam. Ook deelt Velhorst kennis en ervaringen met enkele vmbo- en mbo-afdelingen van Zone.college door middel van stages.

"Vergeleken met de traditionele moestuin brengt pixelfarming minder rompslomp met zich mee"

Tegenvaller

Aan de andere kant waren er ook tegenvallers. De arbeidsintensiviteit van pixelfarming bleek een tegenvaller. De levering van de benodigde robot liep vertraging op door problemen met de software waardoor al het werk handmatig moest gebeuren. Regenachtig weer zorgt ervoor dat de gewassen gedijen, maar brengt tegelijkertijd  extra werk met zich mee om hinderlijke kruiden te verwijderen.  Dit was ook de ervaring van de huurders, ze zagen nu met eigen ogen dat de teelt van gewassen veel inspanning kost. Van Buuren: “De kostprijs van de zelf geteelde groente is hoger dan de aanschaf in een biologische winkel”.  Ze hoopt dit initiatief vanwege de positieve ervaringen voort te zetten. De inzet van een robot is echter noodzakelijk om ook economisch succes te boeken: “Zonder robot is het verschil tussen de tijdsinvestering en de opbrengst te groot.”