Groen traineeship: het werkt gewoon

Tekst: Kirsten van Valkenburg
Foto’s: Seth Carnill & VBNE & IVN

Zo was er een groep trainees die in opdracht van IVN een jongerenlocatie van de landelijke natuurwerkdag organiseerden. Bij de voorbereiding opperden de jongeren ideeën: tijdens de pauze op de natuurwerkdag lekker een muziekje aan, na afloop van de dag even borrelen. De oudere vrijwilligers van de IVN zetten grote ogen op. ‘Zo doen we dat nooit’.

"Jongeren werken in hun eigen groep van trainees aan een afgebakend project"

Generatiekloof

Wanne Roetemeijer lacht bij de herinnering: “Daar zie je echt een botsing van generaties, hoe jongeren dingen vormgeven en hoe ouderen dat doen. Juist daarom werkt de opzet van het groen traineeship zo goed, want de jongeren werken in hun eigen groep van trainees aan een afgebakend project. Het mengen van oudere vrijwilligers met individuele jonge vrijwilligers, daar hadden we ervaring mee. Het werkt niet of niet goed genoeg. Dan haken jongeren af.”

Wanne werkt bij VBNE (Vereniging van Bos- en NatuurEigenaren), één van de betrokken organisaties en hij is secretaris bij het groen traineeship. Andere organisaties binnen het groen traineeship zijn bijvoorbeeld IVN Natuureducatie, LandschappenNL, Milieudefensie en Natuurmonumenten.

Samen sterk

“Het sociale element van deze opzet spreekt aan”, bevestigt Bernadette van Heel. Zij doet promotieonderzoek naar natuurverbondenheid bij jongeren bij het Centre Connecting Humans and Nature van de Radboud Universiteit. Bernadette bevraagt de deelnemers aan het traineeship bij de start van hun traject en na afloop. “Het blijkt dat de jongeren ook zoeken naar sociale interactie met gelijkgestemden.”

Uit de vragenlijst blijkt dat de natuurverbondenheid en het ecologisch burgerschap van de jongeren vooraf al groot is. Bernadette: “Ze willen iets betekenisvol doen, maar vaak is het voor jongeren een hele zoektocht hoe ze dat kunnen doen. Door dit traineeship geven ze concreet uiting aan hun natuurverbondenheid. Het praktische ‘aan de slag’-aspect van het groen traineeship wordt hoog gewaardeerd.” Wanne vult aan: “Je ziet dat de trainees vanuit hun hart hier binnen komen. Maar wat ze precies met hun handen kunnen doen, dat is voor de meesten nog onbekend. Wij bieden ze de eerste kennismaking met groen vrijwilligerswerk. Ook krijgen ze zicht op de mogelijkheden om als professional bij een natuur- of milieuorganisatie aan de slag te gaan.”

Handen uit de mouwen

Groen traineeship is een invulling van Maatschappelijke Diensttijd, een project van het Ministerie van OCW en het Ministerie van VWS. Dit project is voor de betrokken organisaties de kans om jongeren te laten kennismaken met groen vrijwilligerswerk. Jongeren die op zoek zijn naar een groene, betekenisvolle invulling van hun tijd horen vooral via uitgekiende advertenties op sociale media van het traineeship.

Tot nu toe hebben 350 jongeren gewerkt aan uiteenlopende projecten. En het groen traineeship gaat door. Binnenkort starten de zomerprojecten en tientallen jongeren doen mee. Ze organiseren een natuurfestival, werven meer jonge vrijwilligers voor een buurtmoestuin of ontwikkelen een meerdaagse trektocht door een Nationaal Park.

Op dit moment staan de projecten voor de komende herfst en winter online. De projecten binnen het traineeship zijn afkomstig van de betrokken organisaties, maar ook van buiten. Er is een breed scala aan projecten waarbij diverse vaardigheden aan bod komen. Organisatietalenten, harde werkers, biologisch onderlegde jongeren, communicatiekanjers en handige marketingjongens- en meiden, iedereen vindt een project dat bij hem of haar past.  De meeste projecten vragen een beschikbaarheid van één dag per week en hebben een looptijd van ongeveer vijf maanden.

“We hebben geen hoge instapeisen, iedereen kan mee doen”, vertelt Wanne. “Je hoeft geen groene achtergrond te hebben, maar het mag natuurlijk wel. Studenten van een groene opleiding? Het is zeker iets voor hen, bijvoorbeeld in een tussenjaar of als oriëntatie op een beroep. Laat ze maar komen!”  

Zaaien en oogsten

De vraag is natuurlijk of groen traineeship nieuwe vrijwilligers oplevert voor de betrokken organisaties. Wanne: “Dat gebeurt wel, maar nog niet in grote aantallen.” Daarom is er nu een team van trainees dat bijeenkomsten organiseert voor de oud-deelnemers, om hen betrokken te houden. In coronatijd organiseren zij bijvoorbeeld een online filmbespreking en duurzaamheidsquiz. “Straks worden dat natuurlijk weer daadwerkelijke ontmoetingen”, vertelt Wanne. Een andere groep trainees is nu bezig om een platform voor groene jongeren te bedenken waarop alle organisaties en activiteiten duidelijk te vinden zijn, want het huidige aanbod is versnipperd en onoverzichtelijk.

"De waarde van het groen traineeship gaat verder dan de werving van vrijwilligers."

“We hebben ook persoonlijke gesprekken met huidige trainees: wat kun je hierna doen”, vertelt Wanne. “Maar de waarde van het groen traineeship gaat verder dan de werving van vrijwilligers. Tijdens het traineeship zijn we bezig met zaaien en de oogst is meer divers dan waar we vooraf op rekenden. Je ziet dat de deelnemers zich ontwikkelen, ze doen kennis op en creëren een groen netwerk.” Maar er is meer. Er zijn jongeren die door het traineeship eindelijk wél die groene studiekeuze maken. Of oud-trainees gaan op zoek naar een baan in het werkveld van natuur en milieu. Wanne’s conclusie is kort en krachtig: “Het werkt gewoon.”