Landbouwtransitie en verdienmodellen: blijf ontwikkelen

Kijk de video voor een korte impressie van de drie bedrijven waar Groenpact op bezoek was.

Het begon als een melkveebedrijf, maar inmiddels is er op het erf veel meer. De Maargieshoeve (zie de foto hierboven) in Kallenkote heeft een winkel, een theeschenkerij, zuivelbereiding en houtbewerking. Bij alle onderdelen zijn zorgdeelnemers aan de slag. “Ik vond alleen maar koeien houden te weinig uitdaging,” vertelt Lu Nijk, die doelbewust koos voor verbreding. Verderop in het dorp is nog een kookwinkel van de Maargieshoeve en er worden zelfs zorgappartementen gebouwd.

Melkveehouder Hans Vetketel boert iedere dag weer een stukje duurzamer op zijn bedrijf ’t Maatkamp in Koekange. Hij doet dat onder andere met kruidenrijk grasland. Hij geniet van de voordelen: “Er is meer diversiteit op het land, ik heb minder mineralen nodig voor m’n dieren en de grond houdt het vocht beter vast.” Hij zag de melkproductie van zijn koeien dalen. “Maar aan de andere kant daalde de kosten, bijvoorbeeld voor de dierenarts.”

Koeien op kruidenrijk grasland

Roelof Lucas van De Klenkehoeve in Oosterhesselen boert in samenwerking met Natuurmonumenten. “Al mijn land is vrij toegankelijk voor het publiek. En dat gaat prima. Het zou toch ook jammer zijn om deze mooie omgeving niet te delen met anderen.” Ook richt Roelof zich met zijn biologisch gemengd bedrijf op het sluiten van de kringloop.

College Boer in teken van natuurinclusieve landbouw en alternatieve verdienmodellen

De camera's draaiden op volle toeren op Aeres MBO Dronten en Hogeschool Inholland. In samenwerking met Nieuwe Oogst vonden er op deze scholen vier opnames plaats voor de College Boer reeks. Het overkoepelende onderwerp voor deze opnames was natuurinclusieve landbouw en alternatieve verdienmodellen.

Lees meer op Groen Kennisnet en bekijk de uitzending terug

Informeren, overdenken en volhouden

Vijfentwintig jaar geleden kwamen de eerste zorgdeelnemers op het bedrijf van Lu Nijk. “En van daaruit groeide ons bedrijf, we hebben nu ongeveer 150 zorgdeelnemers.” Het bedrijf groeide ook omdat de drie kinderen Nijk allemaal graag in het bedrijf wilden stappen. “Tja, dan ga je zoeken naar wat bij ieder van hen past.”

Lu Nijk

De familie wil met het bedrijf vooral een warm gevoel uitstralen, ondanks de grootte van het bedrijf. “Daarom hebben we meerdere locaties, zo vindt ook de jongvee opfok elders plaats. Zo blijft het overzichtelijk en behouden we de gewenste kleinschaligheid.” Ook achter de schermen bestaat de Maargieshoeve uit verschillende bedrijven. “Dat houdt het overzichtelijk qua aansturing en financiën.”

"Er komt altijd iets voorbij waar je blij van wordt"

Lu zit vol adviezen voor agrarisch ondernemers die op een kruispunt staan. “Ga veel bij anderen kijken en laat je uitgebreid informeren. Er komt altijd iets voorbij waar je blij van wordt. Tenminste, zo ging dat bij mij,” lacht Lu. “Denk je plan goed uit voordat je begint en daarna is het een kwestie van volhouden. Een groot netwerk helpt ook, zeker bij de bouw van onze zorgappartementen heeft dat enorm geholpen. Ook belangrijk: geef anderen de tijd om mee te schakelen in jouw plannen.”

Een zorgdeelnemer in de zuivelmakerij

Open en transparant

Hans Vetketel van melkveebedrijf ’t Maatkamp in Koekange voegt graag nog adviezen toe: “Wees zelf open en transparant. Natuurlijk heb ik fouten gemaakt, leer daarvan en zorg dat anderen die fouten niet hoeven te maken.” Hans deelt daarom zijn kennis en ervaring graag met studenten van Terra mbo, die regelmatig zijn bedrijf bezoeken.

Hans Vetketel

Hans is voor zijn bedrijf met 100 melkkoeien steeds op zoek naar vormen van duurzaam ondernemen. “Daar word ik blij van.” Dat betekent in de praktijk dat 20 ha van zijn 47 ha grasland bestaat uit kruidenrijk grasland. Ook voegt hij magnesiumchloride toe aan de drijfmest, waardoor er minder uitstoot van stikstof is. Nog een tip? “Bevraag collega’s en anderen over je ideeën. Haal kennis op! En integreer je plan daarna stap voor stap op je bedrijf.”

"Ik word blij van duurzaam ondernemen"

Hans focust op de kostenkant van zijn bedrijf. “Daar heb ik invloed op. Een hoge melkproductie? Dan ben ik nog steeds afhankelijk van de melkprijs.” Zijn volgende stap is een kleinere koe fokken, waardoor er minder onderhoudsvoer nodig is. “Ik blijf bij mijn Holsteins, maar een iets kleinere koe stuur ik ook weer op die kosten.”

Netwerk waardevol

Hans sluit graag aan bij projecten of organisaties voor de doorontwikkeling van zijn bedrijf. “Daar liggen mogelijkheden om te leren.” Zo neemt Hans deel aan de gebiedscoöperatie Zuidwest Drenthe, een breed netwerk dat innovaties aanjaagt en partijen onderling verbindt. Uiteindelijk doel is versterking van de economie en leefbaarheid in het gebied. Hans: “Ondernemers, overheden en omwonenden zijn lid. We zijn met zo’n veertig boeren. We doen aan educatie, vragen gezamenlijk subsidie aan en stimuleren elkaar om meer natuurinclusief te boeren. Zo’n netwerk is enorm waardevol.”

Samen

Roelof Lucas boert met een biologisch gemengd bedrijf op landgoed De Klencke in Oosterhesselen. Naast akkerbouw heeft hij vleeskoeien, die bijna jaarrond de terreinen van het landgoed begrazen. Hij probeert zoveel mogelijk de kringloop te sluiten op zijn bedrijf; de mest van het rundvee gaat op de akkers waar voer voor de koeien wordt verbouwd. Naast productie voor het vee gaan er ook producten het bedrijf af, zoals pompoenen, mais en graan. Daarnaast verzorgt Roelof de opfok van jongvee voor biologische melkveehouders.

"Samen boeren met Natuurmonumenten"

Het landgoed is eigendom van Natuurmonumenten, Roelof heeft zijn bedrijfsvoering volledig geïntegreerd met de doelen van deze organisatie. Naast de open toegankelijkheid van zijn land, zijn er nog verdere gezamenlijke plannen voor de toekomst. “We hebben afgesproken dat we gaan inzetten op akkerbouwproductie volledig op basis van eigen mest. Geen aanvoer van meststoffen meer en daarbij de productie op peil houden. Dat betekent bijvoorbeeld gemaaide grassen omzetten in compost.”

Kijk breed

Roelof tipt andere boeren om breed te kijken. “Blijf niet te veel in je eigen wereld. Kijk wat er om je heen gebeurt, probeer vooruit te kijken en beweeg mee met de wensen van de consument.” Daarom zijn bezoekers welkom op Roelofs erf, werkt hij samen met Terra mbo en begeleidt hij mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt op zijn bedrijf. Al die activiteiten en de samenwerking met Natuurmonumenten geeft Roelof die open blik.

Roelof Lucas